Token Nedir?
Token, bir blockchain ağı üzerinde çıkarılan dijital bir varlık ya da temsili bir birimdir. Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralarla karıştırılmamalıdır. Kripto paralar genellikle bir ağın yerel para birimi olarak hizmet ederken, token’lar bir ağın üzerinde inşa edilen projelerde özel bir amaca hizmet eder. Token’lar, genellikle belirli bir ekosistemin içinde ürün, hizmet, oylama hakkı veya özel ayrıcalıklar sağlar. Kripto alanında kariyer yapmak isterseniz sizin için bu yazı çok önem taşımaktadır. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Projeler, token’ları aşağıdaki amaçlarla çıkarır:
- Fon Toplama (ICO, IDO, IEO): Projeler, coin satışları aracılığıyla erken aşama finansman sağlar.
- Token’lar, belirli bir platformda ödeme aracı, hizmete erişim veya ödül aracı olarak kullanır.
- Yönetim ve Oylama: Kullanıcılar, bir proje veya protokolde alınacak kararlar için oy kullanır.
- Menkul Kıymet Temsili: Hisse senetlerini veya varlık temsillerini dijital olarak sunarak varlık sahipliğini kanıtlar.
Coin Türleri
- Utility Token (Hizmet Tokenı): Belirli bir platform veya ekosistemde ürünlere, hizmetlere veya özelliklere erişim sağlar. Örneğin, bir oyun içinde kullanılan özel paralar birer utility token’dır.
- Security Token (Menkul Kıymet Tokenı): Hisse senedi gibi menkul kıymetleri temsil eden token’lardır. Bu token’lar, yatırımcılara kâr payı veya sahiplik sağlar ve yasal düzenlemelere tabidir.
- Governance Token (Yönetim Tokenı): Bir ekosistemin yönetimine katılma hakkı verir.Bir protokol veya proje, token sahiplerinin oylama sürecine katılmalarını sağlar.
Blockchain projeleri, bu türleri farklı kullanım alanlarına göre tasarlar.
2. Token Çıkarma
Token oluşturmak, bir blockchain ağı üzerinde dijital varlık üretmek anlamına gelir. Bu süreç, genellikle bir akıllı kontrat oluşturmayı ve bu kontratı bir blockchain ağına yüklemeyi (deploy) içerir. Token çıkarma işlemi için yaygın olarak kullanılan blockchain ağları şunlardır:
- Ethereum (ERC-20, ERC-721, ERC-1155) https://ethereum.org/
- Binance Smart Chain (BEP-20) https://www.bnbchain.org/
- Solana https://solana.com/
- Polygon (MATIC) https://polygon.technology/
Her ağ, farklı avantajlar, işlem ücretleri ve hızlar sunar. En yaygın olarak kullanılan standart ERC-20’dir, çünkü birçok proje bu altyapıyı destekler.
Coin çıkarmanın iki temel yolu vardır:
- Kodlamayla Solidity veya Rust gibi programlama dillerinde akıllı kontratlar yazarak özelleştirebilicek bir coin oluşturmuş olursunuz
- No-code platformlar, teknik bilgi gerektirmeyen araçlar kullanarak basit bir şekilde coin oluşturur.
3. Token Çıkarma Süreci
Token oluşturma süreci, aşağıdaki adımlarla uygulanır:
- Amacı Tanımlayın
İlk olarak oluşturacağımız tokenın amacı seçmemiz lazım. Token bir utility token mı yoksa bir security token mı olacak? Coin, oyun içi bir para birimi olarak mı kullanılacak, yoksa merkeziyetsiz bir platformda oy kullanma hakkı mı verecek? Bu sorulara vereceğiniz cevaplar, coin tasarımı ve kullanımı için yol gösterici olur. - Blockchain Ağı Seçin
Her blockchain ağı, coin çıkarmak için farklı standartlar sunar. ERC-20 (Ethereum) genellikle tercih edilir, çünkü genel olarak desteklenir ve daha fazla borsa tarafından desteklenir. Binance Smart Chain, işlem maliyetlerini düşürmek isteyen projeler için popüler bir alternatiftir. - Akıllı Kontrat Yazın
Coin çıkarmanın en teknik aşaması budur. Bu aşamada, akıllı kontratlar (Solidity) yazılır. Bu kontratlar, token’ın ismi, sembolü, toplam arzı, transfer koşulları ve basım (minting) mekanizmalarını içerir. - Kontratı Yükleyin (Deploy)
Akıllı kontrat, bir blockchain ağına (örneğin, Ethereum) yüklenir. Bu işlem için MetaMask gibi bir cüzdan kullanmamız lazım. Bu aşamada bir “gas fee” (işlem ücreti) ödenir. Kontrat yüklendikten sonra, coin blok zincirinde resmen var olur. - Token Basın (Minting)
Minting, yeni token’ların basılması işlemidir. Bu işlem, token’ın ilk arzını (initial supply) oluşturur. Toplam arz için sınırlı veya sınırsız olmak üzere iki farklı seçenek vardır. Bazı projeler, yalnızca başlangıçta belirli bir miktar coin basarak sınırlı tutarken, bazı projelerde sonradan tokenlar belirli koşullar altında ekleme yapabilirler. - Doğrulama
Token, Etherscan veya BscScan gibi tarayıcılar aracılığıyla doğrulamadan geçer. Bu, kullanıcıların token’ı görmesini sağlar ve şeffaflık açısından önemlidir. - Listeleme
Son adımda, coin borsalarda (merkezi veya merkeziyetsiz borsalar) listelenme aşamasına alınır. DEX (Uniswap, PancakeSwap) gibi merkeziyetsiz borsalarda listeleme, likidite eklenmesiyle gerçekleşir.
4. Token Basma (Minting) Süreci
Token basma işlemi, token’ların arzını artırmanın bir yoludur. Aşağıda minting işleminin genel aşamaları verilmiştir:
- Mint Komutunu Çağırma
Coin kontratında mint() fonksiyonu bulunur. Bu fonksiyon, yeni token’lar üretir ve belirli bir adrese gönderir. - Gas Ücreti Ödeme
Blockchain ağlarında yapılan işlemler gas ücretine tabidir. Bu nedenle mint işlemi için cüzdanınızda belirli bir miktar ETH, BNB veya SOL bulundurulmalıdır. - Token Arzını Doğrulama
Yeni basılan token’lar, ilgili blockchain gezgini (explorer) aracılığıyla kontrol edilir. Etherscan’da coin adresini girerek güncellenmiş arza bakılabilir
Minting işlemi, genellikle arzı arttırmak veya belirli kullanıcılara coin dağıtmak için yapılmaktadır. Ancak, sürekli minting yapılması coin fiyatını olumsuz etkiler.
Token oluşturma ve basma süreci, bir blockchain projesi oluşturmanın temel unsurlarındandır. Coin türleri, çıkarma süreçleri ve minting dinamikleri, bir projenin başarısını doğrudan etkiler. Utility, security ve governance token’larının her biri, blockchain projelerinde farklı amaçlara hizmet eder. Bir coin çıkarmadan önce, amaç belirlememiz ve doğru platform seçmemiz ve teknik açıdan sağlam bir akıllı kontrat oluşturmamız çok önemlidir. Bu süreçlerin her biri, dikkatli planlama, teknik uzmanlık ve yasal uyumluluk gerektirir.
