‌Öğrenci Bursu Oluşturmak: STK’lar için Bir Rehber

“Öğrenci Bursu Oluşturmak: STK’lar için Bir Rehber” yazımızda sizlere burs geliştirme konusunda yardımcı olabilmeyi umuyoruz. Bugün öğrenimdeki en acil ihtiyaçlardan biri burslar için fon sağlamaktır. Çünkü, burslar, hak eden öğrencilerin eğitim ve mesleki hedeflerine ulaşmalarına aracı olurlar. Ayrıca, yeteneklerine göre başarı elde etmelerine de olanak sağlarlar. Buna ek olarak, burslar profesyonellerin daimi mesleki gelişim fırsatlarından yararlanmalarına da imkan sağlayabilirler. Böylece, yeterli finansman ve uygun planlama ile başarılı bir burs programı süreci geliştirmek oldukça kolaydır.

İşte sizler için genel bir kılavuz:

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Hedeflerin Tanımlanması

Amaç ve hedeflerinin açıkça tanımlanması, burs programlarının verimli işlemesi için çok önemlidir. Burs programının hedef öğrenci grubu, akademik düzeyleri, çalışma alanları ve verilmesi amaçlanan burs sayısı gibi. Bu yüzden başlarken ilk yapılması gereken,hedef grubunuzu, başvuru kriterlerinizi ve bursların formları ile içeriklerini betimlemektir. 

Eğer kurumunuz, kriterleri ve içeriği farklılık gösteren çok sayıda burs programı sunuyorsa, süreç yönetimini kolaylaştırmalısınız. Bu yüzden de bir burs programı tasarım çerçevesi yaratmanızı öneriyoruz.

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Ön Araştırma ve Kaynak Analizi

Hedef grubunuzdaki farklı öğrencilerin karşılaştığı ihtiyaçları ve zorlukları anlamak için kapsamlı araştırma yapmak çok önemlidir. Bu sayede burs programınızın istenilen etkiyi gerçek anlamda sunabilecektir.

Kurum içerisinde yapmış olacağınız bir ihtiyaç analizinin, hedef kitlenizin mevcut ihtiyaçlarıyla örtüşmeme şansı çok yüksektir. Bu yüzden, güncel ve etkin bilgiler edinmek için saha araştırması yapmak çok önemlidir. Araştırmalarınız esnasında, hedef kitlenize ulaşabileceğiniz kurumları tespit ederek iletişime geçmek faydalı olacaktır.

Bunun yanı sıra, programın sürdürülebilirliği için STK’nızın kaynaklarını, finansmanını ve kapasitesini de değerlendirmek gerekir. Kaynakları doğru kategorize edip, analizlerini yaparak kurum kapasitenizin tamamını verimli değerlendirebilirsiniz. Projelerinizin başarılı bir şekilde devamlılığını sağlayabilmesi için süreç planlaması yapmak gereklidir.

Mevcut Fonun Belirlenmesi

İyi oluşturulmuş bir finansman tabanı, başarılı bir şekilde burs programı geliştirmenin ve sürdürmenin anahtarıdır. Eğer kurumunuz bir burs programını tamamen finanse etmeye el verişliyse, ilk engeliniz aşıldı anlamına geliyor. Değilse, umutsuzluğa kapılmayın. Yine de bir burs fonu kurabilirsiniz. Destekleyici bir kurumsal sponsorla işbirliği yaparak bu engelin de üstesinden gelebilirsiniz. Tabii ki, programınızın tüm federal ve varsa eyalet vergi kanunlarına uygun hazırlanması gerekmektedir. Bir burs programı oluşturmak için yeterli sermayeyi topladığınızda, her basamak için gerekli miktarı belirleyin. Bazı burslar yıllık olarak ödenebilir. Bunun için minimum bir tutar belirleyebilirsiniz. Bazı burslar ise tek seferlik olarak tasarlanabilir. Yıllık burslar bir defaya mahsus olabilir veya her yıl bir burs aracılığıyla yenilenebilir.

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Program Zaman Çizelgesi Oluşturulması

Burs geliştirme sürecinde bir program zaman çizelgesi çıkarmak yararlıdır. Yönetim ekibi olarak, programın tasarımı, geliştirilmesi ve burs duyusuruyla biten tüm süreçleri zaman çizelgenize dahil etmeniz gerekmektedir.

Faaliyet	Başlangıç tarihi	Bitiş tarihi
Program geliştirme	Yaz	Geç Sonbahar
Bağış toplama	Yaz ve Sonbahar	Bahar
Reklam	Ocak	15 Nisan
Başvuru dönemi	Ocak-Mart	15 Nisan veya 30 Nisan
Burs duyurusu	1 Mayıs	8 Mayıs

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Burs Süresinin Belirlenmesi

Bursun tek seferlik mi yoksa yenilenebilir mi olacağına karar vermelisiniz. Eğer burs yenilenebilir ise, bir öğrenciye maksimum yıl sayısı önermek isteyebilirsiniz. Bu konuyu ele alırken, her yıl yeni bir burs verilmesinin gerekliliğini incelemelisiniz. STK’lar, genellikle yenilenebilir burs programlarında bursun otomatik olarak yenilenmesine izin vermez. Bunun yerine yıllık başvuru yapılmasını talep ederler.

Öğrenci Bursu Oluşturmak için Ortaklıklara Açık Olmak

Peki burs programının verimini en üst düzeye çıkarmak için ne yapabilirsiniz?

İlk olarak, eğitim kurumları, işletmeler ve diğer STK’larla işbirliği yapmak, programlarınızın kapsamını ve içeriğini de zenginleştirecektir.

Devamında, Burs programınızı tasarlamaya başlarken, yapabileceğiniz potansiyel iş birliklerine yönelik adımlar atmanız gereklidir. Böylelikle, ihtiyaç ve kaynak analizi süreçlerinize de katkı sağlamış olursunuz.

Başvuru ve Seçim Süreci

Elbette, burs programınızın, kurumunuzun güvenilirliği ve programınızın değerleriyle örtüşen bir çerçevede kitlelere ulaşabilmesi önemli. Bu yüzden, her şeyden önce, başvuru ve seçim sürecinizi adil ve şeffaf bir şekilde geliştirmelisiniz. Bunun için de uygunluk kriterleri ve gerekli belgelerin listesini içeren bir seçim süreci tasarımına ihtiyacınız var. Örneğin, bu süreci en iyi şekilde yönetilebilmeniz için, ilgili uzmanları ve paydaşları seçim komitesine dahil etmek faydalı olacaktır.

Burs Kriterleri

Seçim kriterleri, uygun adayları belirlemek için kullanılan özel standartlardır. Öncelikle,seçim sürecine başlarken, kurum içinde gerekli dökümanları önceden hazırlamanız gerekecek. Bu dökümanlar aracılığıyla, uygunluk kriterlerini, bursun süresi ve hükümlerini, ve varsa yenileme koşullarını açıklamalısınız.

Birden fazla burs programını idare eden vakıflar tarafınca, bu belgenin olabildiğince esnek olması önerilmektedir. Örneğin, başvuru sahibinin belirli bir not ortalamasını sabit tutmasını önermek yerine, bir süre aralığındaki ortalamasını kabul edebilirsiniz.

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere, başvuru sahipleri için burs kriterleri belirlenirken bir çok faktör dikkate alınmalıdır.

• Finansal ihtiyaç, 
• Başarı, 
• Coğrafi dağılım ve demografik özellikler

Seçilen kriterler mutlaka bursun amacını desteklemelidir. Ayrıca, kurumlar listelenen kriterlerden bir veya daha fazlasını dikkate almak isteyebilirler. Aşağıda başvuru ve seçim sürecinin etkin yönetilebilmesi için gerekli olan temel hususlara değinilmiştir. (Bu listeleri hazırlarken her şeyi içermesini amaçlamadık; programınızın hedefleri doğrultusunda daha spesifik kriterler belirleyebilirsiniz.)

Birincil burs kriterleri

1. Mali ihtiyaç
2. Notlar, sınıftaki sıralama, standart test puanları ve başarı testi puanları
3. Topluluk/müfredat dışı katılım
4. Liderlik
5. Belirli faaliyetlere katılım
6. Ödüller ve tanınma
7. İş geçmişi
8. Kişisel veya ailevi özellikler

Uygunluk kısıtlamaları

1. Coğrafi kısıtlamalar.
2. Demografik kısıtlamalar.
3. Diğer uygunluk kısıtlamaları (örneğin, yalnızca lise son sınıf mezunları, yalnızca mevcut çalışanlar, yalnızca yazılım mühendisi olmak için eğitim gören üniversite öğrencileri gibi).

Ödül kısıtlamaları

1. Yenilenebilir burslar/ödüller veya yenilenemez burslar/ödüller
2. Ayrıca, belli bir çalışma alanıyla sınırlı (örn Teknoloji, sosyal bilimler, işletme bilimleri vb.)
3. Dereceli veya derecesiz.
4. Tam zamanlı katılım veya yarı zamanlı katılım.

Mali hususlar

1. Program finansman düzeyi.
2. Burs değeri.
3. Yıllık burs sayısı.

Diğer

1. Kişisel mulakat.
2. Referans mektupları.
3. Karakter değerlendirme formu.
4. Öğrenci kompozisyonu.
5. Eğitim programı direktöründen kabul mektubu.
6. Lise veya üniversite transkriptleri.
7. Finansal bilgiler özet formu.

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Başvuru prosedürleri

Başvuruda istenen bilgiler, seçim kriterlerinin bir yansıması olmalıdır. Seçim kriterlerini, her bir burs programı için en uygun şekilde belirlemelisiniz. Bununla birlikte, bu süreçte aşağıdaki soruları ele almak isteyebilirsiniz:

1. Başvurular nereye gönderilmelidir? Kaç kopya gerekiyor?
2. Başvurular ne zaman yapılmalıdır?
3. Program başvurusuna hangi ek bilgi/belgeler eşlik etmelidir?
4. Burs kazananlar nasıl ve ne zaman bilgilendirilecektir?
5. Burslar nasıl ve ne zaman ödenecektir?

Seçim prosedürleri ve politikaları

Burs fonlarının, alıcıları seçmek ve politikalar belirlemek için komiteler kurması yaygındır. Fon ödemesi için genellikle nihai onay, kuruluşunuzun yönetim kurulu tarafından verilmelidir. 

Finansal Yönetim

Bursun yönetimi, devam eden bir süreç olduğu için çok önemli bir husustur. Çünkü bir programın sürdürülebilirliği, başarısını belirleyen temel faktörlerin başında gelir. Bu nedenle, süreci desteklemek için yeterli kaynakların mevcut olduğundan emin olmalısınız.

Finansal yönetim kapsamında yapılması gerekenler; burs programı için bütçe planı oluşturmak, fonların uygun şekilde tahsis edilmesini sağlamak ve harcamaları takip etmek için bir izleme sistemi kurmaktır. Bu konu‌da atılan erken adımlar, kurumların ve fayda sağlayan kitlelerin deneyimlerini ve süreç yönetimini çok daha verimli hale getirecektir.  

Birçok kurum, burs programının tüm yönlerini ele almak için üçüncü taraf ajansları kullanır. Bu noktada eğer yetersiz personel sorununuz var ise, bu konuda hizmet almanızı öneririz.

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Mentorluk Desteği

Bir burs programının en önemli aşamalarından diğeri de, programların öncesi, devamı ve sonrasında bursiyerlerin akademik ve sosyal başarılarını pekiştirmek ve ilgilendikleri alanlarda becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak için mentorluk desteği sunmaktır. 

Mentorluk desteklerinin tasarlanması sürecinde STK’nızın kaynakları göz önüne almalısınız. Ayrıca, gerekli görülen uzmanlar ve paydaş iş birlikleriyle doğru ve talep görülen alanlarda mentorluk desteği verilmesini planlamalısınız. 

Değerlendirme

Program katılımcılarının ve programı tasarlayan kurumların düzenli aralıklarla, niteliksel ve nicel veriler toplayarak, programın etkisini ve süreç verimliliğini düzenli olarak değerlendirmesi gerekmektedir. Toplanan verilerin analizi doğrultusunda, kurum içi süreç yönetiminin ve program kapsamının etkinliği artırmak için gereken ayarlamaları yapmalısınız.

Öğrenci gelişiminin ve burs programının veriminin takibi

İlaveten, burs alan kişilerle ne düzeyde ilgilenmek isteyeceğiniz, kurumsal tercih ve programın belirlenen uygunluk kriterlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin, eğer program kriterleri, asgari bir not ortalamasının korunmasını gerektiriyorsa, mentorluk ve özel ders için imkanlar sunulması, daha sonrasında da süreç takibi için periyodik raporlama yapılması gerekli olabilir.  

Öğrenci Bursu Oluşturmak: Tanıtım ve Kaynak Yaratma

Bazı STK’lar finansal doğaları gereği, burs programlarını sunarken, bağış toplamak veya sponsorlar ile çalışmak isteyebilir. Eğer sizin STK’nızda kaynaklarını bu şekilde çeşitlendirmeye ihtiyaç duyuyorsa, hangi kanallar aracılığıyla burs programınızı teşvik etmek gerektiğini belirleyip, erken evrede iş birliklerinizi oluşturmanız gerekmektedir. STK’nızın burs vermeye devam etmesini sağlamak için, mevcut imkanlarınız dahilinde tanıtım çalışmaları yürüterek, değerlerinizin örtüştüğü paydaşlarla bağlantı kurmaya çalışabilirsiniz.

Spesifik olarak, istediğiniz popülasyona ulaşmanın en etkili yolunu belirlemelisiniz. Burs Programını tanıtırken, broşürler, haber bültenleri, doğrudan posta, dijital burs rehberleri kullanabilirsiniz.

Çok sayıda ulusal yayın, mevcut burs programlarına dair detayları listeler ve ğrencilerin arama yapabilecekleri bir çok internet tabanlı kaynak, burs fonlarına kolay erişim için yol açar. Kendi bölgenize dair bir araştırma yaparak, yerel veri tabanlarına burs programınızı eklemeyi düşünebilirsiniz.

Dünyadan Burs Programı Örnekleri

Yukarıda genel hatlarıyla STK’lar için burs programları oluşturmayı inceledik. Bu noktada birbirinden farklı, prestijli ve başarılı kurumların burs programlarına yaklaşımlarını gözden geçirmek, yeni bir burs programı girişimi için değerli bilgiler sağlayacaktır.

Akademik Başarı Odaklı Burs Programı Örnekleri

Bunun yanı sıra, en iyi örneklere gelince, kriterleri daha çok akademik başarı odaklı burs programlarına sahip bazı önemli STK’lar şunları içerir:

• Gates Millennium Scholars Programı
• Coca-Cola Scholars Foundation
• Dell Scholars Programı
• Ford Foundation Scholarship
• Aga Khan Foundation Scholarship
• Chevening Scholarship

Bununla birlikte, öğrencilerin akademik başarılarına odaklanmayan, bunun yerine inovasyon liderliği, disiplinler arası beceriler, yaratıcılık kriterleri olan etkin öğrenci bursu örnekleri de bulunmaktadır. Bu burslar, geleneksel akademik mükemmelliğin ötesinde istisnai nitelikler sergileyen çok yönlü bireyleri belirlemeyi ve desteklemeyi amaçlamaktadır.

Akademik Başarı Odaklı Olmayan Burs Programı Örnekleri

• Thiel Bursu: Peter Thiel tarafından kurulan bu burs, genç yenilikçileri üniversiteye gitmek yerine girişimci girişimlerini sürdürmeye teşvik ediyor. 23 yaşın altındaki bireyleri hedef alır ve onları yenilikçi projelerinde çalışmaları için finansal destek, mentorluk ve kaynaklarla ödüllendirir.
• Adobe Yaratıcılık Bursları: Adobe, olağanüstü yaratıcılık sergileyen ve dijital medya, tasarım ve sanat tutkusu olan öğrencilere burslar sunar. Bu burs, çeşitli disiplinleri takip eden öğrencilerin yaratıcı becerilerini geliştirmeye odaklanır.
• ‌Davidson Fellows Bursu: Bu program, bilim, teknoloji, mühendislik, matematik, edebiyat, müzik, felsefe veya kutunun dışında düşünme alanlarında yenilikçi projeleriyle önemli katkılarda bulunan 18 yaş ve altındaki genç öğrencileri tanır.
• Thurgood Marshall College Fund Liderlik Enstitüsü: Liderlik ve kariyer gelişimine odaklanan bu program, geçmişte siyahi kolej ve üniversitelere (HBCU’lar) devam eden, güçlü liderlik becerileri ve toplum katılımı sergileyen öğrencilere burslar sunar.
• Worldstudio AIGA Bursu: Bu burs, yaratıcı potansiyellerine ve sosyal sorumluluğa bağlılıklarına odaklanarak, tasarım veya sanatla ilgili alanlarda dereceler alan azınlık ve ekonomik olarak dezavantajlı geçmişe sahip öğrencileri destekler.
• AIME Avustralya: Avustralya’dan çok başarılı bir örnek. Akademik Basın ‘ da AIME.

Avrupa’dan Örnekler

Ayrıca Avrupa’da liderliğe, yenilikçiliğe, disiplinler arası çalışmaya öncelik veren burs örnekleri bulunmaktadır. İşte bu kriterlere odaklanan bazı burs programları:

• İnovasyon Fonu Danimarka Bursları: Bu program, Danimarka’da yenilikçi fikirler ve liderlik potansiyeli sergileyen öğrencileri destekler. Projelerini ve girişimci girişimlerini sürdürmelerine yardımcı olacak fon ve kaynaklar sağlar.
• Ericsson İnovasyon Ödülleri: Ericsson, bu yarışmayı Avrupa’dakiler de dahil olmak üzere dünya çapındaki öğrenciler için yapıyor. Bu program katılımcı öğrencilerde küresel zorlukları ele alan Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) ile ilgili yenilikçi çözümler ve yaratıcı fikirleri için var.
• Avrupa İnovasyon Akademisi Bursları: Bu akademi, çeşitli Avrupa ülkelerinde yenilikçi fikirleri olan ve girişimcilik becerilerini geliştirmek isteyen öğrencilere yaz programları ve burslar sunmaktadır.
• Dijital Kadın Lider Ödülü: Geleneksel bir burs olmasa da Almanya’daki bu ödül, dijital sektörde liderlik becerileri ve yenilikçilik sergileyen, teknolojiyle ilgili alanlarda genç kadınlara ilham veren ve onları cesaretlendiren genç kadın yetenekleri onurlandırıyor.
• Sanatçılar ve Müzisyenler için DAAD Bursları: Alman Akademik Değişim Servisi (DAAD), uluslararası sanatçı ve müzisyenlere yaratıcılık ve sanatsal potansiyele odaklanarak Almanya’da eğitim görmeleri için burslar sunmaktadır.
• MTEC Öğrenci İnovasyon Fonu
• Stockholm Ekonomi Okulu – İnovasyon Evi Bursları

Türkiye’den Örnekler

• Galatasaray Eğitim Vakfı
• On Dokuz Mayıs Üniversitesi Vakfı
• Konya Eğitim, Kültür ve Sanat Vakfı
• İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı
• Sıtkı Kahvecioğlu Vakfı
• YGA Genç Guru Akademisi

Ayrıca, bu burs programlarından bazılarının akademik nitelikleri hala seçim sürecinin bir parçası olarak değerlendirebileceğini, ancak, aynı zamanda temel kriterler olarak liderliği, yenilikçiliği, disiplinler arası becerileri ve yaratıcılığı yoğun bir şekilde vurguladığını not etmek önemlidir.

Bu konuya ek olarak, gençlik kategorimizle ilgili diğer yazılara buradan ulaşabilirsiniz.